সত্ৰীয়া নৃত্যৰ তিনি ভাগ

 সত্ৰীয়া নৃত্যৰ তিনি ভাগ

পৰিচয় :

সত্ৰীয়া নৃত্য হৈছে অসমৰ শাস্ত্ৰীয় নৃত্য। ভাৰতীয় শাস্ত্ৰীয় নৃত্য সমূহৰ ভিতৰত সত্ৰীয়া নৃত্যই অন্যতম স্হান লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শঙ্কৰদেৱ আৰু মাধৱদেৱে বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰৰ উদ্দেশ্যে এই নৃত্য ৰাজিৰ সৃষ্টি কৰিছিল।  সত্ৰীয়া নৃত্যৰ তিনি ভাগ বুলিলে নৃত্য ধাৰাটিত পৰিবেশন কৰা ৰীতি অনুসৰি অংশ সমূহক বুজা যায়।

সত্ৰীয়া নৃত্যৰ তিনি ভাগ :

সত্ৰীয়া নৃত্যৰ তিনি ভাগ বুলিলে সাধাৰণতে বুজা যায় যে একোটা নৃত্য তিনিটা অংশৰ দ্বাৰা গঠিত। অৰ্থাৎ সৰহ সংখ্যক সত্ৰীয়া নৃত্য পৰিবেশন শৈলী গঠন ৰীতিত তিনিটা অংশ দেখা পোৱা যায়। সেই তিনিটা হৈছে- 

• ৰামদানি অংশ।

• গীতৰ অংশ।

• মেলা অংশ।

ৰামদানি অংশ :

ৰামদানি মানে হৈছে ভগৱান ৰাম, কৃষ্ণক উদ্দেশ্য কৰি অৰ্চনা তথা বন্দনা জনাই আৰম্ভ কৰা নৃত্যৰ প্ৰথম অংশ।যাক কোৱা হয় ৰামদানি। সত্ৰীয়াত কোনো এখন বিশেষ নৃত্যৰ প্ৰাৰম্ভিকতে ৰাম বা কৃষ্ণক বিশেষ ভাৱে কিছুমান বিশেষ নৃত্যৰ দ্বাৰা অৰ্চনা কৰাৰ লগতে বন্দনা কৰা হয়। সেয়েহে,ৰাম-কৃষ্ণক অৰ্চন আৰু বন্দন কৰি আৰম্ভ কৰা নৃত্য অংশ টিকেই ৰামদানি বোলা হয়।

অসমৰ সত্ৰ ভেদে এই ৰামদানিৰ সংখ্যা ভিন্ন ভিন্ন যদিও কমলাবাৰী সত্ৰৰ মতে নাদুভঙ্গী নৃত্যৰ ৰামদানি, ঝুমুৰা নৃত্যৰ চাৰি খন ৰামদানি,চালি নাচৰ ১২ খন ৰামদানি শুদ্ধ চালি আৰু ৰজাঘৰীয়া চালি একেলগে ইত্যাদি। উল্লেখযোগ্য যে এই ৰামদানি অংশত নৃত্য কৰোঁতে কোনো ধৰণৰ গীত ব্যৱহাৰ নহয়। ইয়াৰ বিপৰীতে কেৱল হস্ত আৰু বিভিন্ন ভঙ্গীমাৰে নৃত্য নচা হয়।এই অংশত অভিনয় আদিৰ প্ৰয়োগ নহয়।তাল আৰু লয়ৰ সহায়ত এই অংশ নৃত্য পৰিবেশন কৰা হয় বাবে ই কেৱল তালাশ্ৰয়ী নৃত্য।

গীতৰ অংশ :

ৰামদানি অংশৰ নৃত্য শেষ হোৱাৰ লগে লগে গীতৰ অংশ আৰম্ভ হয়। গায়ন সকলে গীত গায় আৰু বায়ন সকলে গীতৰ লগত মিলাই ঘাট বা বাজনা বজায়। নৃত্যকাৰ সকলে বাজনাৰ লগত মিলাই ভিন্ন ভঙ্গীৰে নৃত্য কৰে। গীতৰ অৰ্থৰ লগত খাপ খোৱাকৈ কেতিয়াবা কেতিয়াবা নৃত্য শিল্পী সকলে অভিনয় কৰে।

• আৰু পঢ়িব পাৰে- সত্ৰীয়া নৃত্য উৎপত্তি আৰু ক্ৰমবিকাশ।

গীতৰ অংশত সাধাৰণতে শংকৰদেৱ, মাধৱদেৱৰ দ্বাৰা ৰচিত বৰগীত বা অংকীয়া নাটৰ গীত সমূহ পৰিবেশন বিধি অনুযায়ী পৰিবেশন কৰা হয়। যি খন নৃত্যৰ লগত যি টো গীত পৰিৱেশন কৰাৰ নিয়ম সেই অনুসৰি গীত গোৱা হয় আৰু বায়ন সকলে সেই গীতৰ লগত মিলাই ঘাট বা বাজনা সমূহ বজায়। এই অংশত অভিনয়ক বৰ্তমান মূখ্য স্হান দিয়া দেখা যায়।

মেলা অংশ :

সত্ৰীয়া নৃত্যত গীতৰ নাচৰ শেষত মেলা নাচ আৰম্ভ হয়।এই অংশত গীত ব্যৱহাৰ নহয়। কেৱল বাজনাত নৃত্য সম্পন্ন হয়। সাধাৰণতে মেলা অংশ নৃত্য একতাল বা চুতা তালত আৰম্ভ হৈ পৰিতাল,একতাল আদিত শেষ হয়।এই অংশত গীতৰ পৰিবৰ্তে গামান, সচাঁৰ আৰু ভাঙনি আদি দেখা যায়। নৃত্যকাৰ সকলে কেৱল হস্ত আৰু ভঙ্গীমাৰে নৃত্য কৰে।

উল্লেখযোগ্য যে নাদুভঙ্গী বা ভোজন বেহাৰ আদি কিছুমান সত্ৰীয়া নৃত্যত এই মেলা অংশ নাই।মেলা অংশ নৃত্যৰ এক বিশেষ বৈশিষ্ট্য হৈছে এই অংশত লয় ৰামদানি বা গীতৰ অংশতকৈ কিছু দ্ৰুত গতিত চলে। কিছু কিছু নৃত্যত এই মেলা অংশত মাটি আখৰাৰ খৰ,লন আদিও ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায়।

সামৰণি :

মহাপুৰুষ গুৰু দুজনাৰ অপূৰ্ব সৃষ্টি অসমৰ সত্ৰীয়া নৃত্য অসমীয়া নৃত্য ভাণ্ডাৰলৈ এক অমূল্য অৱদান। বৰ্তমান সত্ৰৰ আবেষ্টনিৰ বাহিৰৰ কিছু কিছু শিল্পীয়ে এই নৃত্য ধাৰাতিৰ পৰম্পৰা আৰু ঐতিহ্যক ব্যাঘাত কৰিবলৈ কৰা চেষ্টা সচাঁকৈ দুখজনক। যিহেতু, এই নৃত্য ধাৰাতিৰ লগত জড়িত হৈ আছে গুৰু দুজনাৰ অপৰিসীম ত্যাগ আৰু অসমীয়া জাতিৰ গৌৰৱ।সত্ৰীয়া নৃত্যৰ তিনি ভাগ অংশ প্ৰয়োজনীয় নৃত্য সমূহত প্ৰয়োগ নকৰি সৃষ্টিৰ নামত অবাঞ্চিত ভাৱে পৰিবেশন কৰা নৃত্যই নিশ্চয় এই সত্ৰীয়া নৃত্যৰ প্ৰতি সংকট নমাই আনিব। সেয়েহে,এই দিশত নৃত্যৰসিক সকলৰ কৰণীয় অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ।।