অসমৰ বাদ্যযন্ত্ৰ । খোল বাদ্য শিক্ষা

অসমৰ বাদ্যযন্ত্ৰ । খোল বাদ্য শিক্ষা 

অসমৰ বাদ্যযন্ত্ৰ । খোল বাদ্য শিক্ষা ৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰয়োগ্ৰিক প্ৰশিক্ষণ প্ৰদ্ধতি আৰু বাদ্য যন্ত্ৰ সমূহৰ ভাগ সম্পৰ্কে আলোচনা কৰা হৈছে। 

অসমৰ বাদ্যযন্ত্ৰ, musical instruments সমূহক মূলতঃ চাৰিটা মুখ্য বিভাগত ভাগ কৰা হৈছে। সেইকেইটা হ'ল-ততবাদ্য,ঘনবাদ্য,সুষিৰবাদ্য,আনদ্ধবাদ্য। 

(১). ততবাদ্য : 

যি সমূহ বাদ্য যন্ত্ৰত কিছুমান তাঁৰৰ কম্পনাংকৰ সহায়ত বিভিন্ন ধৰণৰ সুৰ সঞ্চাৰ কৰি বজোৱা হয়,তেনে ধৰণৰ বাদ্য সমূহকেই ততবাদ্য বুলি কোৱা হয়।এই বাদ্য যন্ত্ৰ সমূহৰ ভিতৰত কিছুমান হৈছে- বীনা, টোকাৰী, দোতাৰা, ভায়োলিন, একতাৰা ইত্যাদি। 

(২).ঘনবাদ্য : 

বিভিন্ন ধৰণৰ ধাতু ,বাঁহ বা কাঠৰ দ্বাৰা তৈয়াৰী যেনে তাল,মঞ্জীৰা তাল,পাতি তাল,খঞ্জৰি তাল, ঘন্টা,কৰতাল,বাঁহৰ টকা ইত্যাদি সমূহেই হৈছে ঘনবাদ্য।

(৩). সুষিৰবাদ্য :

আমাৰ মূখৰ বায়ুৰ দ্বাৰা ফু দি বা ইয়াৰ সহায়ত যি সমূহ বাদ্য যন্ত্ৰ বজাই ভিন্ন প্ৰকাৰৰ সুৰ তোলা হয়,সেই সমূহকেই কোৱা হয় সুষিৰবাদ্য।এই শ্ৰেণীৰ বাদ্য যন্ত্ৰ সমূহৰ ভিতৰত- বাঁহী,ম'হৰ শিঙৰ শিঙা,কালি,ৰণভেৰী,গগণা, সুতুলী ইত্যাদি ইত্যাদি।

(৪). আনদ্ধবাদ্য : 

কাঠ,বাঁহ,মাটি আৰু ধাতুৰ লগত চামৰাৰ দ্বাৰা সজোৱা বা বজোৱা বাদ্য যন্ত্ৰ সমূহেই আনদ্ধবাদ্য।অসমৰ নানা জাতি-জনগোষ্ঠীৰ মাজত এই শ্ৰেণীৰ বিভিন্ন বাদ্যযন্ত্ৰ প্ৰচলন দেখা যায়। যেনে- খোল, ঢোল,ডবা, তবলা,মাদল,জয় ঢোল,ঢোলক ইত্যাদি ইত্যাদি। 

আৰু পঢ়িব পাৰে- সত্ৰীয়া নৃত্যৰ বৈশিষ্ট্য আৰু ইতিহাস।

এনেদৰেই অসমৰ বাদ্যযন্ত্ৰ সমূহক ভাগ কৰা দেখা যায়। বিভিন্ন জাতি-উপজাতিৰ ভিন্ন সংস্কৃতিত এই চাৰিটা বাদ্য যন্ত্ৰৰ বিভাগৰ দ্বাৰা নানা ৰঙী কৃষ্টি সংস্কৃতিৰ দ্বাৰা অসম বিশ্বব্যাপী পৰিচিত হ'বলৈ সক্ষম হৈছে।

অসমৰ বাদ্যযন্ত্ৰ । খোল বাদ্য শিক্ষা :

অসমৰ সত্ৰীয়া সংস্কৃতিৰ এক মূখ্য বাদ্য হৈছে খোল বাদ্য।এই বাদ্য আনদ্ধ বাদ্য হিচাপে পৰিগণিত।এই বাদ্য টি সত্ৰীয়া নৃত্য, গীত, ভাওনা আদিৰ উপৰিও বিভিন্ন ধৰ্মীয় অনুষ্ঠানৰ লগত জড়িত গীত-মাত আদিৰ লগত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এই বাদ্যৰ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰি অৰ্থাৎ খোল বাদ্যৰ শিক্ষা ৰ দ্বাৰা অসমৰ বহু জনে প্ৰতিষ্ঠা লাভ কৰিছে।

খোল বাদ্যৰ বিৱৰণ : 

এটি খোল বাদ্য বহুতো উপকৰণৰ দ্বাৰা গঠিত। যেনে, কাঠৰ বা মাটিৰ মূল অংশটিক ডিমা বা খোলা বুলি কোৱা হয়।এই ডিমা বা খোলা মাটি বা কাঠৰ দ্বাৰা গঢ় দিয়া হয়।

ইয়াৰ পাছত,খোলৰ সোফালৰ অংশক দাইনা আৰু বাওঁ ফালে বজোৱা অংশক কোৱা হয় বেৱা।এই দুই অংশত হাতৰ আঙুলিৰ দ্বাৰা আঘাত কৰি বিভিন্ন ধৰণৰ বোল সমূহ ফুটাই তোলা হয়।

       

খোল বাদ্যৰ আন উপকৰণ সমূহ হল যেনে- কাটনি চাল,ঘূণ,মলূৱা,পুলি,বৰতি,টিকনি,ঘেৰ, ৰূপহী ইত্যাদি।

খোল বাদ্যৰ মূখ্য বোল : 

খোল বাদ্যটি শিক্ষা গ্ৰহণ কৰাৰ পূৰ্বে ইয়াৰ মুখ্য বোল সমূহৰ বিষয়ে জনাটো অতিকে প্ৰয়োজন।এই বাদ্যৰ মূখ্য বা মূল বোল হৈছে- তাত।তাও।খিত।ধেই বা খিত।তাক।ধেই।দাও

এই মূখ্য বোল চাৰিটা সহায়তেই খোল বাদ্যৰ সকলো বোল সৃষ্টি হৈছে।এক কথাত কবলৈ গলে,এই চাৰিটা বোল বিস্তাৰিত হৈ একো একোখন পূৰ্ণাংগ বাজনাৰ সৃষ্টি হৈছে।

খোল বাদ্যৰ বোলৰ ভাগ : 

ভাগ হিচাপে খোল বাদ্যৰ বোল সমূহক দুটা ভাগত বিভক্ত কৰিব পাৰি। সেইয়া হৈছে- অসংযুক্ত বোল আৰু সংযুক্ত বোল ।এখন হাতেৰে বজোৱা বোল সমূহক অসংযুক্ত বোল বোলাৰ পৰিবৰ্তে দুয়োখন হাত ব্যৱহাৰ কৰি একেলগে একেসময়তে বজোৱা বোল সমূহক সংযুক্ত বোল বুলি কব পাৰি।

খোল বাদ্যৰ চাপৰৰ প্ৰকাৰ : 

খোল বাদ্যত হস্তৰ সহায়ত আঘাত কৰি যি ধ্বনি উৎপন্ন কৰা হয়,তাকেই খোলৰ চাপৰ বোলা হয়।এই চাপৰক দুটা ভাগত ভগাব পাৰি। যেনে- লঠা চাপৰ আৰু মিহি বা খোলা চাপৰ।

লঠা চাপৰ বজাওতে সাধাৰণতে আঙুলিৰ বুলন  লঠঙা হিচাপে হোৱা দেখা যায়।যাৰ বাবেই এই চাপৰ সমূহক লঠা চাপৰ বুলি কোৱা হয়। আনহাতে,মিহি বা খোলা চাপৰত আঙুলিৰ বুলন সুন্দৰ হোৱাৰ ফলত উৎপন্ন হোৱা ধ্বনি শুৱলা হোৱাৰ লগতে এই ধ্বনি কিছুসময় গুঞ্জৰিত হৈ থাকে বাবেই এই চাপৰক মিহি বা খোলা চাপৰ বোলা হয়।

        

খোল বাদ্যৰ শিক্ষা : 

চাৰি সংহতিত বিভক্ত অসমৰ সত্ৰ সমূহৰ লগতে সকলো গাঁও সমাজতেই এই খোল বাদ্যৰ শিক্ষাৰ প্ৰচলন দেখা পোৱা যায়। এজন নতুন শিক্ষাৰ্থীয়ে প্ৰথমে এজন অধ্যাপক বা গুৰু ৰ ওচৰত বা বিদ্যালয়ত যেতিয়া এই বিদ্যাৰ আহৰণৰ বাবে যায়, তেতিয়া তেওঁক প্ৰথমে খোলৰ মূখ্য বোল সমূহৰ পৰিচয় আৰু ই-সমূহৰ বাদন প্ৰক্ৰিয়াৰ শিক্ষা দিয়া হয়। 

আৰু পঢ়িব পাৰে- অসমৰ খোল বাদ্যৰ বিভিন্ন অংগ সমূহ।

তাৰ পাছতে, সংযুক্ত আৰু অসংযুক্ত বোল সমূহৰ অভ্যাস কৰোৱা হয়।এই অভ্যাস কৰোৱা বোল সমূহকেই ফলি বাজনা বোলা হয়। এই ফলি বাজনা সমূহ হস্ত সাধনাৰ বাবে শিক্ষা দিয়া হয়।ফলি বাজনা সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ পিছত তাল শিক্ষা দিয়া হয়।তাৰ পাছতেই বিভিন্ন ধৰণৰ ধেমালি সমূহ ক্ৰম অনুসাৰে শিক্ষা দিয়া হয়।

খোল বাদ্যৰ বাদকৰ উপাধি : 

মহাপুৰুষীয়া সত্ৰ সমূহত এই খোল বাদ্যৰ শিক্ষাৰ স্তৰক কিছুমান উপাধিৰে নিৰূপণ কৰা দেখা যায়। যেনে- প্ৰথম শিক্ষা গ্ৰহণ কৰা লগে লগেই বায়ন বোলা হয়। তাৰ পাছত সৰু-দোহৰীয়া,বৰ-দোহৰীয়া আৰু যেতিয়া সকলো বাজনাৰ শিক্ষা সম্পূৰ্ণ হয় তেতিয়া বৰবায়ন উপাধি প্ৰদান কৰা হয়।এক কথাত খোল বজোৱা মানুহক কি বোলে বুলিলে ক'ব পাৰি যে খোল বজোৱা মানুহক বায়ন বোলা হয়। আৰু এনেদৰেই খোল বাদ্যৰ শিক্ষা ৰ পূৰ্ণাংগ হয়।।

উপসংহাৰ :

উপৰোক্ত ভাৱেই অসমৰ বাদ্যযন্ত্ৰ খোল বাদ্য শিক্ষা প্ৰদান কৰা হয়। অৱশ্যে, সময়ৰ সোঁতত এই খোল বাদ্যৰ প্ৰচলন পূৰ্বৰ তুলনাত কমি আহিছে যদিও বৰ্তমান পুনৰ ভাওনা সংস্কৃতিৰ প্ৰসাৰৰ লগে লগে নৱপ্ৰজন্মৰ মাজত ইয়াৰ চচ্ছা কিছু পৰিমাণে বৃদ্ধি পোৱা দেখা গৈছে।যি মহাপুৰুষীয়া ধৰ্ম, সংস্কৃতিৰ বাবে এক আনন্দ দায়ক কথা।।

আৰু পঢ়িব পাৰে- অসমৰ সত্ৰীয়া নৃত্যৰ শাস্ত্ৰীয় লক্ষণ।